B01 Congrescentrum op De Doelen te Rotterdam

Toen Henk Jan van den Berg in 1994 bij BOAG ging werken, was zijn eerste taak het beoordelen van het Voorlopig Ontwerp van Jan Hoogstad als architect, Aronsohn als constructeur en Valstar Simonis als installatie-adviseur op basis van het Programma van Eisen. Na twee weken was de faserapportage af en vanaf dat moment was hij projectleider van dit interessante project.

Concert- en congresgebouw De Doelen had de inkomsten van congressen nodig om een interessant concertprogramma te kunnen bieden. In die tijd groeide het aanbod aan congrescentra en nam de vraag aan geavanceerde voorzieningen toe. Het werd steeds duidelijker dat beide functies niet in dezelfde zalen paste. Een goede akoestiek in een congreszaal is heel anders als die in een concertzaal. Een internetaansluiting in een stoel is voor een congres vereist, maar voor een concert overbodig. Tenslotte beperkte het jaren van te voren ingeplande concertprogramma De Doelen in de flexibiliteit om slagvaardig toe te slaan bij een aanvraag naar congresruimten. De noodzaak om een apart congrescentrum te realiseren werd steeds duidelijker. Maar waar? De enige beschikbare ruimte was het parkeerhofje tussen de kleine en de grote zaal. Maar was die ruimte niet te beperkt?

De oplossing was een congreszaal op de dak van De Doelen! Hierdoor kon de omtrek van het congrescentrum groter worden dan de omvang van het parkeerhofje. Sterker, met de realisatie van de congreszaal ontstond er een overdekte binnenruimte over drie bouwlagen. Constructief was het plan door een aantal factoren goed realiseerbaar. Indertijd was er een zekere overmaat in het ontwerp aangehouden. Door een vakkundige uitvoering was het betonwerk van een betere kwaliteit dan vereist enmet het uitharden van de beton door de jaren heen was de sterkte alleen maar toegenomen. Tenslotte waren de rekenregels verandert. Alles bij elkaar was het mogelijk onder één randvoorwaarde: De overspanningsrichting van het dak en van de congresvloer moesten wel haaks op elkaar staan om alle kolommen gelijkmatig te belasten.

Om het congrescentrum te kunnen financieren moesten er met andere ontwikkelingen geld gegenereerd worden. Zo was oorspronkelijk aan het Kruisplein een kantoorgebouw gedacht, wat uiteindelijk het conservatorium is geworden, en aan de Karel Doormanstraat winkels, waarvoor prachtige ontwerpen zijn gemaakt. Als projectleider bepaal je onder andere op basis van het verhuurbaar vloeroppervlak en de bouwkosten of de alternatieven de benodigde opbrengsten genereren. In dit project is onder andere om geld te besparen het voorstel gehonoreerd om de vide aan de andere kant van de congreszaal te positioneren. De winkels bleken te weinig rendement op te leveren. Bovendien was er een fanatieke lobby om de wederopbouwarchitectuur zichtbaar te houden.

De Doelen is de kroon van de wederopbouwarchitectuur. De nieuwbouw is zo ontworpen, dat in de toekomst mocht daar behoefte aan zijn, alle toevoegingen er weer vanaf gepeld kunnen worden. De bijzalen, de zogenaamde breakoutrooms, zijn voor de westgevel op hoge kolommen gerealiseerd om het zicht op de oorspronkelijke gevel te behouden.

Als projectleider probeer je de opdrachtgever ook duidelijk te informeren hoe de tekening er in de praktijk uit komt te zien. Huub van Dael, de toenmalig directeur van De Doelen, wist niet wat het rondje in het kassagebied betekende. Het was een schuin weglopende kolom waardoor het niet goed mogelijk zou zijn voor bezoekers om te betalen. Uiteraard is dit aangepast.

Verder zijn er tijdens dit project tal van onderzoeken uitgevoerd, zoals naar de akoestiek met het bouwfysisch adviesbureau Peutz en naar de logistiek in eigen beheer. Zo is onderzocht of er onder De Doelen een parkeervoorziening gemaakt kon worden, wat een pluspunt voor het congrescentrum zou zijn. Met de metro en de inrit van de parkeervoorziening onder het Schouwburgplein was dit geen eenvoudige zaak. Door een mechanisch parkeersysteem toe te passen was het praktisch en financieel haalbaar. Na dit positieve advies werd duidelijk dat de Gemeente Rotterdam aan een traditionele parkeervoorziening onder het Kruisplein dacht, die beter paste in het kader van de herontwikkeling van het Stationplein en de voorbereiding op de hoge snelheidslijn. Deze parkeervoorziening wordt anno 2010 gebouwd.

Korte toelichting bij de afbeeldingen
De foto's tonen hoe de nieuwbouw voor en op De Doelen is gebouwd. Het conservatorium is het gedeelte dat uit gele baksteen is opgetrokken. De foto van de maquette geeft aan dat oorspronkelijk aan een veel massaler kantoorgebouw gedacht was en winkels in de Karel Dooremanstraat onder een schermvormig dak. De impressie geeft de route van de ingang via roltrappen naar de congreszaal op het dak weer. Ter informatie zijn enkele doorsneden, gevels en plattegronden uit het definitief ontwerp toegevoegd.